Među brodovima koji su početkom ove godine završili sa svojim plovidbama nalazi se i nekoliko brodova koji su izgrađeni u našim brodogradilištima ili su bili u vlasništvu jadranskih brodara
U prva četiri mjeseca 2022. godine u svjetska rezališta je doplovilo 129 brodova: najviše u Bangladeš (41 posto), a slijede Indija (29) i Pakistan (18).
Među tim brodovima nalazi se i nekoliko brodova koji su izgrađeni u našim brodogradilištima ili su bili u vlasništvu jadranskih brodara. Svoje plovidbe završio je u brod za krstarenje »Delphin« koji je dugo bio na mrtvom vezu u Martinšćici, piše Danilo Prestint za Novi list.
»Georgia«
Tanker za prijevoz kemikalija »Queen I« završio je svoje plovidbe 9. travnja ove godine u pakistanskom rezalištu Gadani Beach nakon pune 34 godine od primopredaje u riječkom brodogradilištu »3. maj«, 1988. godine, kao novogradnja broj 650. Izgrađen je kao »Georgia« (vlasnik Alexandra Tankers Inc., Kristiansand, menadžer Gerrard Management Co. A/S) imao je 83.651 tonu nosivosti NT 20.402 t, GT 44.322 t), dužinu od 228,2 i širinu od 32,19 metara, pogonio ga je motor Sulzer brzinom od 14 čvorova izgrađen u »3.maju«.
U studenom 1988. godine vlasnik je Overfort Ferney Ltd. iz Kristiansanda. Dvije godine kasnije mijenja ime u »Tempera« (Nesto O/Y Shipping, Nanendal) da bi 1994. postao »Torm Kirsten« (vlasnik Kirsten Shipping Corp. A/S, menadžer A/S D/S Torm iz Kopenhagena).
Šest godina kasnije postaje »Kirsten« (vlasnik LR Shipping Three Ltd., menadžer Nor Sing Shipping A/S, Bergen), a 2003. je pod menadžmentom kompanije Thome Shipping Management Norway A/S. U tom menadžmentu ostaje do 2012. godine, kada postaje »Silva« (vlasnik AR Shipping Ltd., menadžer Atlas Ship Management Est. iz Zanzibara), 2015. vlasnik je Euromax FZC iz Zanzibara, a iste godine je isti vlasnik, ali sa sjedištem u Panami.
Za posljednje putovanje panamsku zastavu zamijenio je zastavom Gvajane. Zanimljivo je da je bilo prijavljeno da će u rezalište kao »Sea Princess«, ali to se pokazalo – lažnim. Tijekom posljednih godina tanker je osam puta bio zaustavljen zbog raznih nedostataka i to sve u Kini: dva puta 2014., 2015., 2017. i 2019. u luci Guangzhou, te 2014. i 2019. u luci Quangzhou.
»Mercini Lady«
Još jedan tanker – »Aristos«, pod zastavom afričke države Komori, izgrađen 2004. godine u »3. maju« kao »Mercini Lady«, otplovio je 19. ožujka 2022. u rezalište Chattogram.
Bila su to dobra vremena za riječko brodogradilište, jer je izgrađena cijela serija tankera istih osobina: »Marcela Lady«, »Mercini Lady«, »Neveska Lady«, »Panagia Lady« i »Politisa Lady«. »Marcela Lady« se jedno vrijeme zvala »Abtao« po čileanskom istoimenom otoku, a sada plovi u Južnoj Americi kao »Culpeo«, što je naziv za andeansku lisicu.
»Neveska Lady«, izgrađena 2005. godine, promijenila je ime u »Annabelle«, u travnju je »uhićena« od indonežanske mornarice zbog ilegalnog prijevoza metanola. Istog mjeseca je puštena, te je otplovila za Sharjah. Izrezana je u Bangladešu odmah potom. »Panagia Lady« je postala »North Giant« i plovi pod zastavom egzotične države Tuvalu, dok je »Politisa Lady« postala »Cinderella« i dalje plovi.
U turskom Aliagu plovidbe je završio tanker »Debo« pod tanzanijskom zastavom. Izgrađen je 2002. kao »Bro Ellen« u riječkom »3. maju«, kasnije je nosio nazive »Maersk Ellen« i »Adebomi 3«. U istom rezalištu je u lipnju nasukan tanker »Splendour Sapphire«.
Izgrađen je 1998. u pulskom Uljaniku kao »Laptev Sea«, kasnije »Skazochnyj Most« i »SK Most«. U kolovozu 2018. vlasnik North Eastern Shipping Co pokušao ga je prodati za rezanje u Južnoj Koreji, ali ga kupuje Clartex Holding Group s britanskih Djevičanskih otoka, vije zastavu Togoa, ali nastavlja ploviti.
U svibnju 2019. prodan je na sudskoj dražbi kompaniji Splendour Maritime Inc. iz Dubaja, a vije zastavu Komorija. Zanimljivo je da je 2018. prodan za 450, 2019. za 285, a 2022. je postigao cijenu od 722 dolara po toni.
»Njegoš«
Dana 22. veljače ove godine plovidbe je u rezalištu Chattogram u Bangladešu završio nekadašnji trajekt »Njegoš« Prekookeanske plovidbe iz Bara. Izgrađen je 1971. godine kao »Travemunde« za dansku kompaniju Moltzau Line A/S u brodogradilištu Schichau Unterweser u Bremerhavenu za održavanje linije od Gedsera, na jugu danskog otoka Falster, do Travemundea u zaljevu Lubeck u ondašnjem DDR-u.
Pet godina kasnije vlasnik mijenja ime u »Gedser-Travemunde Ruten A/S«. Trajekt u prosincu 1980. kupuje crnogorski brodar i daje mu ime – »Njegoš«. No, odmah je dan u najam te nastavlja ploviti u Baltiku sve do lipnja 1981. godine, kada dolazi u Jadran i održava liniju Bar-Bari.
Od svibnja do srpnja 1984. trajekt je dan u najam kompaniji Brittany Ferries iz Roscoffa za održavanje linije Roscoff – St. Malo – Portsmouth. Nakon toga, od srpnja do listopada iste godine, održava liniju Ramsgate – Dunkirk u najmu kompanije Sally Line. Sljedeće godine odlazi u trogodišnji najam kod brodara Brittany Ferries te mijenja ime u »Tregastel«, ali ostaje pod jugoslavenskom zastavom.
U ljeto 1986. dokiran je u St. Malou te služi kao potpora amaterskoj regati Route du Rhum. Brittany Ferries kupuje ga 1987. godine, pa ga šalje na modernizaciju (veljača/ožujak) u brodogradilište Howaldtswerke u Kielu: ugrađeni su mu stabilizatori da se smanji valjanje te je ugrađen bulb na pramcu koji dotad nije imao, te na krmi vije francusku zastavu.
Od prosinca 1991. brod je na mrtvom vezu kao »Treg« (vlasnik P&O Scottish Ferries Ltd.), a 1992. mijenja ime u »St. Clair«, ali ostaje kod istog vlasnika. Deset godina kasnije kupuje ga Mohamed Ahmed Baaboud iz Saudijske Arabije te počinje ploviti Crvenim morem pod imenom »Barakat«, a 2011. postaje »Noor I«. Održava liniju Jeddah – Suakin (Sudan).
Dvanaestog kolovoza 2021. godine udara u stijene kod Suakina, trup i vijak su teško oštećeni, te je proglašen potpunim gubitkom. No, i u takvoj stanju nalazi kupca – Olivia Navigation Ltd. s Maršalskih otoka (menadžer Machtrans Ship Management Pvt. Ltd. Iz Indije), a onda je upućen u rezalište.
»Delphin«
Dugo vremena je brod za krstarenje »Delphin« bio vezan na lukobranu brodogradilišta V. Lenac u Martinšćici, a onda je početkom ove godine otegljen u rezalište. Sedamdesetih godina prošlog stoljeća sovjetska kompanija Black Sea Shipping Co (BLASCO), čije je sjedište bilo u Kijevu, naručila je u finskom brodogradilištu Wartsila u Turku pet trajekata koji su trebali ploviti u Crnom moru.
Tako su izgrađeni trajekti »Byelorussiya«, »Gruziya«, »Azerbaydzhan«, »Kazakhstan« i »Kareliya«. Odmah po ulasku u servis, otkriveno je da imaju premali kapacitet prijevoza automobila u odnosu prema broju putnika koje mogu primiti, a s obzirom na visoki standard komfora za putnike, odlučeno je da se pretvore u brodove za krstarenje.
Trajekt »Byelorussiya« preuređen je u brodogradilištu Lloyd Werft u Bremerhavenu 1986. godine, a ostali brodovi u drugim njemačkim i engleskim brodogradilištima.
U rujnu 1992. brod odlazi na dokovanje u Singapur, ima prodor mora, ali je havarija sanirana. Nakon toga je otegljen u Bremerhaven radi modernizacije, gdje ostaje do prosinca 1993. Mijenja ime u »Kazakhstan II«, ali ubrzo je dan u najam njemačkom operatoru Delphin Seereisen koji ga 1996. kupuje te mu daje ime »Delphin«.
U siječnju 2012. godine prodan je kompaniji Vishal Cruises Pvt. Ltd. koja je registrirana na Mauricijusu te se kao menadžer pojavljuje tvrtka Brodsko upravljanje d.o.o. iz Splita (Split Ship Management). U prosincu 2016. vlasnik je bankrotirao, a brod je ostao na mrtvom vezu u brodogradilištu »V. Lenac« u Martinšćici.
Dvije godine kasnije javlja se argentinska kompanija Alteza Cruises koja namjerava koristiti brod za krstarenja južnoameričkim vodama koja, prije nego što je uopće preuzela brod, bankrotira!
Dolaskom brodova američke mornarice na remont, »Delphin« jedno vrijeme služi za smještaj posada tih brodova, a 2022. godine prodan je na sudskoj dražbi jedinom ponuđaču, turskom rezalištu BMS Gemi (cijena 480 dolara po toni).
Gotovo istovremeno brod blizanac »Salamis Filoxenia« (ex »Gruziya«) izrezan je u Pakistanu, blizanac »Starry Metropolis« (ex »Kareliya«) je na kraju karijere služio kao plutajuća kockarnica u Hong Kongu, te je 2021. izrezan u Aliagu; u studenom 2011. u Aliagu je završio plovidbe »Adventure« (ex »Kazakhstan«); brod »Enchanted Capri« (ex »Azerbaydzhan«) je dugo bio na mrtvom vezu, a zatim je služio za smještaj posada platformi u Meksičkom zaljevu. Nasukan je kod Alvarada nakon što su zaorala sidra u nevremenu u listopadu 2020. Nikad nije odsukan…
Na kraju: u tursko rezalište Aliaga je doplovio brod za smještaj posada »Evangelya« izgrađen 1959. godine u brodogradilištu Stord Verft u Leirviku kao putnički »Hardangerfjord«. Dolazi u Rijeku, a prije toga mijenja imena: »Firda«, »Hardangerfjord 1«, gdje se preuređuje u mali cruiser imena« Darli« (vlasnik Dami d.o.o.), ali već 2006. je prodan, nakon problema s pogonom i nasukavanja, postaje »Dicle« te je preuređen u brod za smještaj posada.
Danilo Prestint
